امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
لینک دوستان

مدیریت تقاضای منابع آب در كشور

مدیریت تقاضای منابع آب در كشوردسته: عمران
بازدید: 1 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 51 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 19

در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، كشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر كاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش كشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقداماتانجام شده در كاهش تلفات در این بخشها اشاره خواهد شد در انتها روشهایی برای جلوگیری از كاهش مصرف و

قیمت فایل فقط 23,400 تومان

خرید

چكیده

كمبود آب در ایران یكی از عوامل محدود كننده اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. متأسفانه در كشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شكل یك فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نكرده است، به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و مصرف آب یك اصل اساسی و ضروری است كه این مهم جز با ایجاد یك نظام جامع مدیریت آب میسر نیست. مجموعه اقداماتی كه تاكنون در كشور در ارتباط با تأمین آب كشاورزی، شهری و صنعتی انجام شده، عمدتاً در زمینه مدیریت تولید و عرضه آب بوده است و كمتر توجهی به مدیریت مصرف گردیده است.

در نگرش جدید جهانی، آب كالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوبمی شود. هرچند آب یكی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدارآن محدود است. باتوجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به كاهش می باشد.

در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، كشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر كاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش كشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقداماتانجام شده در كاهش تلفات در این بخشها اشاره خواهد شد. در انتها روشهایی برای جلوگیری از كاهش مصرف و اسراف آب ارائه می گردد.

 مقدمه

در نگرش جدید جهانی، آب كالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هرچند آب یكی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدارآن محدود است. باتوجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به كاهش می باشد.

ایران با متوسط نزولات جوی 260 میلی متر در سال از كشورهای خشك جهان و دارای منابع آب محدود است. عواملی همچون رشد جمعیت، نیاز به غذای بیشتر، ضرورت ارتقای سطح بهداشت و رفاه اجتماعی، توسعه صنعتی و حفاظت اكوسیستمها، تقاضای آب را روز به روز بیشتر می كند. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه كه در سال 1335، 7000 مترمكعب بوده، در سال 1375 به 2000 مترمكعب كاهش یافته و پیش بینی می شود كه تا سال 1400 به حدود 800 مترمكعب كاهش یابد كه پایین تر از مرز كم آبی (1000 مترمكعب) است. باتوجه به تقسیم بندی سازمان ملل متحد، در سال مزبور ایران نه تنها شرایط تنش و فشار ناشی از كمبود آب را تجربه خواهدكرد، بلكه وارد شرایط كمیابی شدید آب می گردد[1]. در سالهای خشك، از هم اكنون شاهد كمبود و بحران آب هستیم كه می تواند نه تنها خسارات اقتصادی بلكه تنش های اجتماعی- سیاسی و مخاطرات بهداشتی به بار آورد.

همانگونه كه ذكر شد، متوسط نزولات جوی كشور 260 میلی متر در سال می باشد و این مقدار كم، توزیع مكانی بسیار ناهمگن دارد. به طوری‌كه فقط 1% از مساحت ایران بارشی بیش از 1000 میلیمتر دارد، در حالی‌كه 28% از سطح كشور، بارش سالیانه كمتر از 100 میلیمتر را دارد. از 415 میلیارد مترمكعب نزولات سالانه در ایران، حدود 70% آن تبخیر می شود. با ورود سالیانه دوازده میلیارد مترمكعب آب ورودی از مرزها به داخل كشور، كل منابع آبی تجدید پذیر كشور 135 میلیارد مترمكعب است كه تا سال 1379، 95 میلیارد مترمكعب از این آب استحصال شده است. از این مقدار آب استحصال شده، به ترتیب 93، 5 و 2 درصد در بخشهای كشاورزی، شهری و صنعتی به مصرف رسیده است. علاوه بر محدودیت مقدار منابع آب، هزینه های استحصال آب و محدودیت منابع مالی نیز طرحهای توسعه منابع آب جدید را با مشكل و محدودیت مواجه كرده است.

بانك جهانی در گزارشی از كاهش سرانه آب قابل استحصال و از دست دادن كیفیت آن، استفاده ناكارآمد راندمان پایش مصرف در بخشهای كشاورزی، صنعتی و كشاورزی؛ شوری و زهدار شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تعمیرات و نگهداری، محدودیت جبران هزینه ها و نبود هماهنگی بین سازمانهای ذیربط، بعنوان چالشهای پیش رو آب كشور نام برده است[2].

توزیع غیریكنواخت آب در طول مكان و زمان، وجود بیشترین تقاضای آب در زمان وقوع كمترین بارندگی، عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب و خصوصاً افزایش تقاضای آب به دلایل ذكر شده و محدودیت منابع آبی و در بعضی مكانها كاهش آن با تنزل كیفیت آب سفره های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، پیشروی آبهای شور، دفع غیرصحیح فاضلابهای خانگی و پساب های صنعتی، بالابودن هزینه های تأمین آب جدید با رقابت شدید بین گروههای مصرف كننده آب به دلیل كم بودن منابع آبی، استفاده ناكارآمد از آب، اتلاف زیاد آب در بخش كشاورزی و بالابودن آب به حساب نیامده در بخش شهری، و مكانیزم قیمت گذاری ناكارآمد از جمله دیگر مشكلات آبی كشور می باشد كه مدیریت منابع آب كشور را پیچیده كرده است.

با این مشكلات، یكی از اهداف بلندمدت مدیریت راهبردی آب كشور تعادل برقرار كردن بین تقاضای آب و منابع آب موجود با كمترین هزینه ممكن می باشد[3]. برای پاسخگویی به نیاز روز افزون تقاضای آب در كشور، توسعه منابع آبی جدید شامل بهره برداری بهینه از منابع آبی باقیمانده، استفاده مجدد از فاضلاب، شیرین كردن آب های شور و افزایش ظرفیت تولید منابع موجود، در نظر گرفتن راهبردهای صرفه جویی آب در بخشهای مختلف اقتصادی، و توسعه روشهای مدیریت كارآمد جدید می توان نام برد.

بیش از دو دهه است كه جهان پی برده است كه در مدیریت منابع آب باید بیشتر به مدیریت تقاضا تا مدیریت عرضه توجه كرد. بدین منظور دانشمندان مدیریت تلفیقی آب را مطرح نموده اند. مدیریت تلفیقی، دو سیاست كلی و یك هدف اصلی دارد. سیاستهای مدیریت تلفیقی عبارتند از: 1) با آب باید به عنوان یك كالای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخورد شود و 2) سیاستها و گزینه هایی كه مدیریت آب را هدایت می كند باید در چارچوبی یكپارچه تحلیل شود. هدف اصلی مدیریت تلفیقی این است كه به واسطه مدیریت تلفیقی آب، توسعه پایدار، كارآمد و عادلانه منابع آب حاصل شود. بنابراین مبانی مدیریت تلفیقی بر پایه تركیب پذیری مدیریت تأمین با مدیریت تقاضا استوار بوده كه جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را درنظر می گیرد[4].

به طور كلی تمامی اقداماتی كه بر كیفیت و كمیت آب ورودی به یك سیستم مصرف مؤثرند، بخشی از مدیریت عرضه می باشد و هرآنچه كه بر مصرف و یا اتلاف آب پس از آن مؤثر است مدیریت تقاضا می باشد. به عبارت دیگر مدیریت تقاضای آب به فعالیتهایی اطلاق می شود كه كمك می كند تا تقاضای آب كاهش یابد، راندمان مصرف بهبود یافته و از آلوده شدن یا نابودشدن منابع جلوگیری شود [5].

در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، كشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر كاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش كشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقدامات انجام شده در كاهش تلفات در این بخشهااشاره خواهد شد. در انتها روشهایی برای جلوگیری از كاهش مصرف و اسراف آب ارائه می گردد.

الگوی مصرف و تلفات آب شهری

در مطالعاتی كه توسط سازمان ملل متحد در سنگاپور صورت گرفت، حداقل آب مصرفی هر شهروند برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه 99 لیتر در روز تعیین گردیده است[6]. برطبق برنامه سوم توسعه، الگوی مصرف آب هر خانوار 5/22 مترمكعب در ماه تعیین شده كه در نتیجه هر نفر بطور متوسط در شبانه روز می تواند 150 لیتر آب مصرف نماید (جدول 1)[7]. متأسفانه باتوجه به رشد بی رویه شهرنشینی در كشور، آمار چندساله اخیر نیز نشان از مصرف سرانه بطور متوسط 250 تا 300 لیتر در شبانه روز می دهد. در سال 1373 متوسط تقاضای سرانه آب شهری در كشور 242 لیتر نفر روز بدست آمده است[8 و 9]. به عنوان مثال در سال 1379، فقط 47 درصد مشتركان كشور كمتر از الگوی مصرف، آب مصرف كرده و در مجموع 24 درصد آب شرب تولیدی در كشور را به كار بردند. در حالی‌كه 11 درصد مشتركان، 24 درصد آب شرب تولیدی را مصرف كردند [10]. باتوجه به هزینه های بالای تأمین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی رویه مصرف و منابع محدود آب قابل دسترس، شهروندان با بحرانهای جدی جدیدی در آینده روبرو می باشند.

قیمت فایل فقط 23,400 تومان

خرید

برچسب ها : Water resources demand management in the country , مدیریت تقاضای منابع آب , منابع آب در كشور

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر